Rotterdammer Jiro is 36 en noemt zichzelf het liefst queer. Als transgender wil hij zich vooral niet in een hokje laten duwen: zowel met vrouwen als mannen is hij op een erotische ontdekkingsreis die vooralsnog geen eindstation heeft bereikt.

Als meisje geboren volgde Jiro een opleiding tot beeldend kunstenaar en nu werkt hij bij een kenniscentrum voor LHBT-emancipatie als onderzoeksassistent. Daarnaast is hij queer- en transgenderactivist. Jiro voelde zich van jongs af aan aangetrokken tot zowel mannen als vrouwen: “Ik vond de schooljuffrouw leuk, maar ook de glazenwasser die elke week langskwam. Ik heb dat nooit als iets vreemd ervaren, maar pas later kwam ik er achter dat er termen als ‘homo’ waren. Dat werd vooral in een beledigende context gebruikt en dat was niets voor mij. ‘Dan zal ik wel hetero zijn’, dacht ik toen. Biseksualiteit kwam in die tijd al helemaal niet ter sprake, zelfs niet als scheldwoord. Ik was 17 toen ik er voor het eerst van hoorde. Ik werd eerst heel kwaad… bi… ja verdomme, dát ben ik dus.”

”Er werd me toen veel duidelijk, ook waarom ik verliefdheden koesterde voor andere meisjes in de klas. Nadien gingen dingen verschuiven, een proces dat vooral vorm kreeg toen ik aan de kunstacademie ging studeren. Ik kon steeds meer mezelf zijn omdat daar vrije geesten waren. Ik studeerde een tijdje in Boston en kwam in contact met iemand die me op het goede spoor zette. Eenmaal terug ging ik voor het eerst naar het COC en werd actief bij het LNBi. Dat werd een mooie tijd. Sommige mensen van de bi-groep waar ik contact mee kreeg, waren niet monogaam en soms ook kinky. Dat trok me wel aan. Ik was nieuw en kreeg dus veel contacten en relaties, zowel met mannen als vrouwen. Wat ik destijds eveneens leuk vond, waren sm-spelavonden in het voormalige Vagevuur in Eindhoven, waar homo’s en lesbiennes met elkaar speelden. Dat mixen en het loslaten van labels vond ik fantástisch en toch voelde het niet hetero-achtig aan. Ook niet bi, ze zoeken diegenen om te kunnen combineren wat ze op dat moment leuk vinden. Dat heet nou queer en dat is het label waar ik me heel gelukkig bij voel.” 

”Ik gebruik de term Bi eigenlijk alleen om aan hetero’s mijn gevoelens uit te leggen. Als ik het woord hoor, dan voelt dat voor mij niet goed, alsof het binair is, alsof er maar twee seksen zijn en twee soorten aantrekkingskracht. Dat is niet zo. De aantrekkingskracht naar de ene man voelt heel anders dan naar een andere. Ik zie alleen maar variatie en diversiteit.

”Het was rond 2005 dat ik me niet happy begon te voelen met die term Bi. Ik was toen al actief in de genderwereld. Ik had altijd het gevoel dat niemand een genderbeleving had, maar dat bleek niet het geval. In bed voelde ik ook dat ik het niet prettig vond dat van mij werd verwacht dat ik automatisch de vrouwenrol zou vervullen. Ik raakte in contact met andere ongebruikelijke transgenders. Iemand die bijvoorbeeld als man geboren was, wel borsten kreeg, maar toch haar penis wilde behouden. Ik wilde een platte borstkas en mannelijke hormonen gebruiken, maar wilde geen penis. Nou, met wat creativiteit in het ziekenhuis is me dat gelukt.”

”Het is fascinerend om te zien hoe mensen anders op mij reageren nu ik vooral als man naar buiten treedt. Als vrouw werd ik nooit serieus genomen en niet goed geholpen in winkels, nu hoef ik maar een beetje te mopperen of er wordt meteen naar me geluisterd. Dat is heel bizar. Heteromannen proberen me in cafés ook mee te nemen in hun gebruiken en manieren. Dat zijn codes die ik niet snap, want zo ben ik niet opgevoed. Opeens bevind ik me aan de andere kant van het glazen plafond en denk ‘Jezus, waar ben ik beland?’. Het is subtiel maar in alles aanwezig: die ongelijkheid tussen man en vrouw. Dat is echt nieuw voor me, die scheidslijn die ik eigenlijk niet wil accepteren...”

Voor jongeren heeft Jiro een duidelijke boodschap: “Wees nieuwsgierig, leg je niet vast, doe geen aannames over anderen én je zelf. Ik heb een hekel aan iemand die zegt ‘ik val niet op mannen en niet op vrouwen, ik val op mensen. Wat een afschuwelijke uitspraak! Alsof het één soort grijze soep is waarin iedereen hetzelfde is. Maar zo is het niet, er zijn heel veel diversiteiten, het is heel leuk om te merken dat je op specifieke dingetjes valt, die los kunnen staan van man of vrouw…of juist weer niet.”

(Jiro is ontwerper van het Nederlandse bi-logo, initiator van het TranScreen transgender filmfestial www.TranScreen.nl en maakt een transgender stripserie www.TheBosoms.com)